Wieczorny chaos. Zmęczenie po całym dniu pracy, próba wyciszenia dziecka, które jest pełne energii, i ta pokusa, by po prostu włączyć ekran. Zna to chyba każdy rodzic. Szukamy spokoju, ale często sięgamy po rozwiązania, które w rzeczywistości dodatkowo stymulują układ nerwowy dziecka, zamiast go koić. Tymczasem mamy pod ręką jedno z najpotężniejszych, a jednocześnie najbardziej niedocenianych narzędzi wspierających rozwój, czyli bajkę. Ale nie byle jaką. Mądrą, przemyślaną opowieść, która działa na znacznie głębszym poziomie, niż nam się wydaje.
Sekret koncentracji i wyobraźni
Często myślimy o bajce na dobranoc jako o sposobie na uśpienie. W rzeczywistości, to intensywny trening dla młodego mózgu.
Kiedy dziecko ogląda dynamiczną kreskówkę, jego mózg otrzymuje gotowe, przetworzone obrazy. Nie musi niczego tworzyć. Kiedy jednak słucha opowieści, czytanej spokojnym głosem rodzica lub w formie audio, uruchamia się potężny proces. Mózg musi sam stworzyć wizualizacje. Buduje w głowie las, wyobraża sobie głos bohatera, maluje kolory jego ubrania.
To nie jest bierna konsumpcja. To aktywny proces twórczy, który rozwija wyobraźnię, abstrakcyjne myślenie i, co kluczowe, umiejętność koncentracji na dłużej niż 30 sekund.
Dziecko, słuchając, uczy się bogatego słownictwa i złożonych struktur zdań w naturalny, bezstresowy sposób. W świecie rozproszonej uwagi, wieczorne słuchanie opowieści staje się niezbędnym ćwiczeniem dla młodego umysłu.
Jak bajki trenują emocje?
Bajki są niezbędne, by w bezpiecznym otoczeniu trenować „mięśnie” emocjonalne dziecka. W historii, w ciepłym i bezpiecznym otoczeniu, często wtulone w rodzica, dziecko może przeżyć wielkie wyzwania bez realnego ryzyka.
Może poczuć strach, gdy bohater gubi się w lesie, ale zaraz potem poczuć ulgę, gdy znajduje drogę.
Może obserwować kłótnię dwóch postaci i zobaczyć, jak dochodzą do porozumienia.
Może utożsamiać się z bohaterem, który czuje złość lub wstyd, i zobaczyć, jak sobie z tym radzi.
Dzięki temu dziecko uczy się nazywać i rozumieć skomplikowane stany emocjonalne. Dowiaduje się, że odczuwanie złości czy smutku jest normalne i że istnieją zdrowe sposoby radzenia sobie z nimi. To fundament inteligencji emocjonalnej, kompetencji, która według wielu badaczy jest dziś ważniejsza dla życiowego sukcesu niż samo IQ.
Wspólne słuchanie jako narzędzie budowania więzi
Mówimy o korzyściach poznawczych i emocjonalnych, ale wieczorna bajka ma jeszcze jeden, absolutnie kluczowy wymiar, jest nim budowanie relacji. W świecie rozproszonej uwagi, gdzie rodzice mentalnie wciąż są w pracy (maile, powiadomienia, media społecznościowe), a dzieci bombardowane są bodźcami, wieczorny rytuał czytania lub słuchania bajki działa jak kotwica. To moment, w którym świat zewnętrzny przestaje istnieć.
Dzieje się tak z kilku powodów:
- Niepodzielna uwaga: Przez te 10-15 minut dziecko otrzymuje najcenniejszy zasób, jaki ma rodzic. Jego pełną, niepodzielną uwagę. To komunikat: „Jesteś teraz dla mnie najważniejszy/najważniejsza”.
- Wspólne pole przeżywania: Rodzic i dziecko nie tylko są obok siebie fizycznie. Oni mentalnie wchodzą razem do tego samego świata, czyli świata opowieści. Wspólnie śmieją się z przygód bohatera, wspólnie zastanawiają nad jego losem. Tworzy to unikalne pole wspólnego doświadczenia.
- Fizyczna bliskość i głos: Sam akt przytulenia się, spokój i rytm głosu rodzica ma działanie fizjologiczne. Obniża poziom kortyzolu (hormonu stresu) u dziecka, dając mu fundamentalne poczucie bezpieczeństwa.
W tym sensie mądra bajka to najbardziej zaawansowana „technologia bliskości”, jaką znamy. Nie wymaga skomplikowanych teorii. Wymaga jedynie obecności i wspólnego zanurzenia się w historii.
Jak powstaje mądra bajka? 3 filary procesu twórczego
Jako obserwator rzeczywistości, w której dorastają dziś dzieci, dostrzegłem, że nie zawsze sprzyja ona ich naturalnym potrzebom. Właśnie na podstawie tej obserwacji postanowiłem stworzyć projekt Bajka na Dobranoc. To moje autorskie przedsięwzięcie, które zrodziło się z potrzeby dostarczenia rodzicom i dzieciom czegoś więcej niż tylko „ładnej historyjki”.
Proces, który wykorzystuję, gwarantuje, że każda opowieść jest przemyślanym narzędziem rozwojowym. Poniżej przedstawiam trzy najważniejsze filary tego procesu:
- Fundament naukowy – Proces tworzenia każdej bajki rozpoczynam od szczegółowej analizy. Wybieram konkretny obszar rozwoju (emocje, relacje, zdrowie, itp.), a następnie przeglądam kluczowe publikacje z renomowanych ośrodków badawczych z całego świata. Opieram się na dorobku między innymi takich instytucji jak Harvard, Yale, Stanford, MIT czy Oxford. Analizuję wnioski z badań i dopiero na tej solidnej, naukowej podstawie buduję fabułę.
- Struktura pedagogiczna – Konstrukcja opowieści oparta jest na sprawdzonych zasadach, m.in. pedagogiki Montessori. Tworząc fabułę, unikam moralizowania i gotowych odpowiedzi. Zamiast tego, projektuję historię, która prowadzi bohatera przez emocjonalną podróż i pozwala dziecku samodzielnie obserwować, rozumieć i wyciągać wnioski, wspierając wewnętrzną motywację i rozwój emocjonalny.
- Rytuał bliskości – Każda bajka jest domknięta rytuałem wyciszenia oraz specjalnie skonstruowanymi pytaniami do rozmowy z rodzicem. To klucz do budowania bliskości i pogłębiania przesłania bajki już po jej wysłuchaniu. Dostępna jest również wersja audio, nagrana spokojnym głosem lektora, w rytmie dopasowanym do wieczornego wyciszenia.
Tekst, audio i kolorowanka – mądre treści w trzech formach
Rozumiem też, że dzieci i rodzice mają różne potrzeby. Dlatego każdą opowieść udostępniam bezpłatnie w trzech formatach:
-Jako bajki do czytania: do wspólnego, wieczornego czytania, które buduje najsilniejszą więź.
-Jako bajki do słuchania: idealne do wyciszenia przed snem, podczas jazdy samochodem lub gdy rodzic potrzebuje chwili dla siebie.
-Jako kolorowanka: pozwalająca dziecku przepracować historię wizualnie i utrwalić jej przesłanie.
Opowieści te w mądry sposób wspierają dzieci w kluczowych obszarach: od oswajania emocji, przez budowanie zdrowych relacji, po rozwijanie wytrwałości czy naukę zdrowych nawyków. To gotowe, przemyślane narzędzie dla każdego rodzica, który chce świadomie wspierać rozwój swojego dziecka.
Podsumowanie
W świecie pełnym ekranów i przebodźcowania, mądra bajka, czytana lub słuchana, jest czymś więcej niż tylko rytuałem. To inwestycja w mózg dziecka, jego inteligencję emocjonalną i, co najważniejsze, w naszą relację z nim. Daje dziecku poczucie bezpieczeństwa, buduje jego wewnętrzną siłę i wyposaża w narzędzia niezbędne do radzenia sobie z życiem. Nie traktujmy jej tylko jako usypiacza. Traktujmy ją jako jedną z najważniejszych inwestycji w przyszłość naszych dzieci.
Autor artykułu: Mateusz Racut
Dodaj komentarz